Appellhofplatz 23-25 (EL-DE-Haus)
50667 Keulen, Duitsland
+31 221 22126332
Openingstijden:
Dinsdag tot en met vrijdag 10.00 tot 18.00 uur; Zaterdag, zondag en feestdagen 11.00 tot 18.00 uur; Iedere 1e donderdag van de maand (m.u.v. feestdagen) tot 22.00 uur
360° rondleiding
Als eerste gemeentelijke instelling wereldwijd toont het NS-Dok een 360°-rondleiding door de gedenkplaats en de permanente tentoonstelling, begeleid door een audiotour in acht talen. Door deze ambitieuze onderneming wordt meer geoffreerd dan een kijkje in de ruimtes. De mediastations met omvangrijke film- en audiomateriaal houden als deel van de tentoonstelling inhoud in overvloed gereed die ook diegene informatie weet te geven die de tentoonstelling niet kan bezoeken.
Systeemvereisten: Flash of een HTML5-Browser (ook IPad)
NS-DOK
Het Documentatiecentrum Nationaalsocialisme van de stad Keulen is de grootste plaatselijke gedenkplaats voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme in de Bondsrepubliek Duitsland. Het centrum is bij besluit van de Keulse gemeenteraad opgericht op 13 december 1979. De functie van het centrum bleef echter jarenlang beperkt tot wetenschappelijk onderzoek. Daarom besloot de raad op 11 juni 1987 opnieuw tot de “de oprichting van een Documentatiecentrum Nationaalsocialisme van de stad Keulen”, dat geleidelijk zijn huidige vorm kreeg. Het Documentatiecentrum Nationaalsocialisme is tegenwoordig in gelijke mate en in onderlinge relatie gewijd aan het herdenken van de slachtoffers van het naziregime en aan het bestuderen en doorgeven van de geschiedenis van Keulen tijdens het nationaalsocialisme. Het is daardoor een gedenkcentrum, onderwijscentrum en onderzoekscentrum in één.
EL-DE-Haus
Het Documentatiecentrum Nationaalsocialisme (NS-DOK) is sinds 1988 gevestigd in het EL-DE-Haus. Daar bevond zich van december 1935 tot maart 1945 het hoofdkwartier van de Keulse Gestapo (Geheime Staatspolizei). De naam EL-DE-Haus (de fonetische weergave van LD) is afkomstig van de initialen van de katholieke zakenman Leopold Dahmen, die het complex liet bouwen en het al tijdens de bouw aan de Gestapo verhuurde. Deze organisatie richtte het voor haar eigen doeleinden in en liet in het bijzonder in de kelder tien gevangeniscellen bouwen. De ironie van het lot wilde dat het EL-DE-Haus in de oorlog grotendeels gespaard bleef. Tussen 1947 en 1949 werd het verbouwd en in dezelfde stijl uitgebreid. Sinds een uitbreiding in 2012 heeft NS-DOK ongeveer 2800 vierkante meter van het EL-DE-Haus in gebruik.
Gedenkplaats
Op 4 december 1981 werd de voormalige Gestapogevangenis heropend als gedenkplaats. De tentoonstelling aldaar werd in 2009 vernieuwd en uitgebreid door het publiek toegankelijk maken van de technische ruimten van de Gestapo in het achterste gedeelte van de gevangenis en van de huisbunker in de kelder. Vanaf oktober 2012 maakt de voormalige executieplaats op het binnenhof deel uit van de gedenkplaats. Op de celmuren van de gevangenis staan nog steeds rond de 1800 opschriften en tekeningen van de gevangenen.
Permanente tentoonstelling
De permanente tentoonstelling “Keulen tijdens het nationaalsocialisme”, die sinds juni 1997 in het EL-DE-Haus is ingericht, behandelt het volledige politieke, maatschappelijke en sociale leven in Keulen tijdens de naziperiode: machtsovername en machtsapparaat, propaganda en “volksgemeenschap”, het dagelijks leven, jeugd, godsdienst, racistische vervolging, de volkerenmoord op de Keulse Joden en op de Sinti en Roma, verzet, oorlog en oorlogssamenleving.
Speciale exposities
Voor het onderwijscentrum en het onderwijsaanbod zijn de gedenkplaats en de permanente tentoonstelling essentieel. Bovendien worden er speciale exposities over plaatselijke en nationale aspecten van het nazisme georganiseerd, die zich onderscheiden door een breed thematisch spectrum. Tussen begin 1998 en begin 2012 zijn er 53 thematentoonstellingen te zien geweest. Hiervoor zijn steeds omvangrijke begeleidende programma’s ontwikkeld. Het Documentatiecentrum Nationaalsocialisme organiseert jaarlijks meer dan 130 evenementen met zeer uiteenlopende formules: van kleine voordrachten, lezingen en discussies tot en met workshops, grote congressen en culturele manifestaties met theater en muziek.
Sectie museale educatie
De sectie museale educatie van NS-DOK ontwikkelt rondleidingsprogramma’s voor het museum en de gedenkplaats. Daarnaast bestaat het aanbod uit de workshop “De jeugd tijdens het nationaalsocialisme”, de rondleiding “Over Navajo’s en Edelweisspiraten” door de wijk Keulen-Ehrenfeld, “Kindermobiel – Verhalenkoffer” voor werk op scholen en kinderdagverblijven en de gezinsrondleiding “Wat is er gebeurd in het EL-DE-Haus?”. Bovendien worden er gerichte programma’s ontwikkeld, bijvoorbeeld voor bepaalde beroepsgroepen, studenten, ambtenaren in opleiding en leerkrachten.
Info- und Bildungsstelle (ibs)
Sinds begin 2008 wordt het werk van het Documentatiecentrum Nationaalsocialisme aangevuld en uitgebreid door de Info- und Bildungsstelle gegen Rechtsextremismus (ibs). Dit informatiecentrum richt zich op de huidige rechts-extremistische ideologieën. Het centrum heeft tot doel het bewustzijn over mensenrechten, democratie, culturele verscheidenheid en geweldloosheid te bevorderen en rechts-extremistische denk- en gedragspatronen te voorkomen en te bestrijden. ibs is verantwoordelijk voor het project Mobiel advies tegen rechts-extremisme in het district Keulen.
Bibliotheek
De bibliotheek – waar geen boeken worden uitgeleend – legt vooral de nadruk op literatuur over Keulen in de nazitijd en de algemene geschiedenis van het nationaalsocialisme alsmede de didactiek daarvan en op het rechts-extremisme. De bibliotheek verzamelt naast actuele boeken en tijdschriften ook scripties, hedendaagse kranten, boeken, brochures en drukwerk, zoals krantjes van nationaalsocialistische organisaties, en bedrijfstijdschriften uit de regio Keulen. De bibliotheek omvatte in 2012 ongeveer 18.424 banden. Ze kunnen gratis worden ingezien. De catalogus kan online worden geraadpleegd via drie internetsites. De gebruikers van de bibliotheek ontvangen advies bij hun projecten en kunnen de media in een mediatheek raadplegen.
Documentatie
De documentatie biedt een doorslaggevende basis voor historisch onderzoek en verwerkt de resultaten daarvan. Hier worden allerlei historische bronnen bewaard, beheerd, geanalyseerd en toegankelijk gemaakt en worden databases opgebouwd en onderhouden. De collectie bestaat voornamelijk uit foto’s, foto- en verzamelalbums, affiches, museale objecten, persoonlijke documenten, dagboeken, brieven en ooggetuigenberichten. De verzamelingen groeien gestaag door schenkingen, bruikleen en de reproductie van foto’s. Alleen al de deelcollectie “Joods leven in Keulen” bevat 300 kleine en 30 grote persoonlijke legaten met ongeveer 4000 foto’s en talrijke oorspronkelijke documenten. Het fotoarchief bestaat momenteel uit 30.000 foto’s. Veel materiaal is nog niet bewerkt.
Onderzoekscentrum
Het Documentatiecentrum Nationaalsocialisme is van het begin af aan – en zijn naam indachtig – onmiskenbaar ook bedoeld als onderzoekscentrum. Omdat veel stukken uit de Keulse nazitijd zijn vernietigd of tijdens de oorlog verloren zijn gegaan, ging en gaat het allereerst om het schiften, verzamelen en bewaren van het materiaal (akten, documenten, erfgoed, foto’s, boeken en brochures) en het indexeren en analyseren van de gegevens daarvan in databases. De resultaten van deze onderzoeksactiviteiten worden gebruikt bij alle werkzaamheden van de instelling, in publicaties, voor speciale tentoonstellingen, evenementen, websites en museale educatie.
Publicatiereeks
Sinds 1994 bestaat er een eigen publicatiereeks “Schriftenreihe des NS-Dokumentationszentrums der Stadt Köln” bij uitgeverij Emons, sinds 2012 uitgebreid met de subreeks “Biografien und Materialien”. Daarnaast geeft NS-DOK sinds 2005 in eigen beheer “werkschriften” voor het onderwijs uit en sinds 2008 ook een eigen reeks van ibs. Bovendien zijn er talrijke losse publicaties verschenen. Sinds het jaar 2003 worden de activiteiten van NS-DOK gedocumenteerd in uitvoerige “jaarverslagen”.
Projecten
NS-DOK heeft sinds de oprichting talrijke onderzoeksprojecten uitgevoerd. Tot de onderzoeksonderwerpen behoren: de Joodse geschiedenis, de verzameling van ooggetuigenberichten en interviews (eerst op schrift, later als audio en video), de dwangarbeid (ook als resultaat van de bezoekprogramma’s voor voormalige dwangarbeiders die de stad sinds 1989 organiseert), de politie, de jeugd (met thema’s van “Kinderevacuatie” tot “Onaangepaste jongeren”), pers, verenigingsleven, de vervolging van de Sinti en Roma, de “euthanasie” en nationaalsocialistische militaire rechtspraak. Tot de lopende grote onderzoeksprojecten behoren de geschiedenis van: de Holocaust, het verzet, de Gestapo, de NSDAP-gouwleiding, architectuur en stedenbouwkundige planning, het gezondheidsbeleid en de “Hitler-Jugend”. Het project “Stolpersteine” (Struikelblokken) van de Keulse kunstenaar Gunter Demnig is van het begin af aan door NS-DOK ondersteund en gestimuleerd, onder meer met het bilaterale plan “Struikelblokken in Hongarije”.
Prijzen
Het Documentatiecentrum Nationaalsocialisme is dikwijls onderscheiden. Het centrum heeft 18 belangrijke nationale en internationale prijzen en onderscheidingen ontvangen, waaronder: Special Recommendation voor de Museum of the Year Award 2000, architectuurprijzen van Noordrijn-Westfalen en van Keulen in 2001, opname in de “Excellence Club of the Best Museums and Heritage Projects” in 2002, een History Award van de geschiedeniszender History Channel in 2006, de Innovatieprijs van het Duitse Instituut voor Volwasseneneducatie in 2007, de Freya-Stephan-Kühn-Preis 2008 van de afdeling Noordrijn-Westfalen van de Duitse vereniging van geschiedenisleraren, wegens “buitengewone inspanningen en prestaties op het gebied van geschiedenisoverdracht”, en in 2011 de onderscheiding als beste museum tijdens de Lange Nacht van de Keulse Musea.
Vereniging EL-DE-Haus
De ontwikkeling van het Documentatiecentrum Nationaalsocialisme is op zichzelf al karakteristiek voor de geschiedenis van de herinneringscultuur en het herdenkingsbeleid in Duitsland. Het zou zonder burgerinitiatieven niet zijn ontstaan en wordt ook nu nog in belangrijke mate door de burgers gedragen. Vrienden van het centrum ondersteunen het werk sinds januari 1988 in de vereniging EL-DE-Haus.
Service
Documentatiecentrum Nationaalsocialisme van de stad Keulen
Appellhofplatz 23-25 (EL-DE-Haus)
50667 Keulen, Duitsland
Telefoon:
+49 221 22126332 Secretariaat
+49 221 22126331 Rondleidingen
+49 221 22126361 Bibliotheek
Fax: +49 221 22125512
E-mail: nsdok@stadt-koeln.de
www.nsdok.de
Openingstijden:
Dinsdag tot en met vrijdag 10.00 tot 18.00 uur
Zaterdag, zondag en feestdagen 11.00 tot 18.00 uur
Iedere 1e donderdag van de maand (m.u.v. feestdagen) tot 22.00 uur
gesloten am 24.12. en 25.12.2017 alsook am 31.12.2017 en 1.1.2018
Toegangsprijzen
Volwassene € 4,50
Met korting € 2,00
Studenten en studerenden
Gratis toegang
- Scholieren
- Keulenaren onder de 18
- Houders van een Köln-Pass
- JarigenVoormalige nazivervolgden
- Bezoekers van de bibliotheek
KölnTag
Gratis toegang voor Keulenaren op iedere 1e donderdag van de maand (m.u.v. feestdagen) van 10.00 tot 22.00 uur
Openbare rondleidingen (gratis)
- 1e zaterdag van de maand, 14.00 uur (na betaling toegangsprijs).
- 1e donderdag van de maand, 18.30 uur (m.u.v. feestdagen, vanwege KölnTag ook zonder betaling toegangsprijs)
Audioguide in acht talen voor € 2
(Duits, Engels, Frans, Hebreeuws, Nederlands, Spaans, Pools en Russisch)
Bibliotheek en mediatheek
Dinsdag en woensdag 10.00 tot 16.00 uur
Donderdag 10.00 tot 18.00 uur
Vrijdag 10.00 tot 13.00 uur
Adress
Appellhofplatz 23-25
D-50667 Köln
+49-0221/2212-6332
Guided Tours: +49-0221/2212-6331
nsdok@stadt-koeln.de
